Najważniejsze trendy w zakresie zdrowia i dobrego samopoczucia w miastach 2021 r.

Opublikowano: 29/03/2021

Nasz styl życia ma znaczący wpływ zarówno na nasze zdrowie, jak i na środowisko oraz klimat Ziemi. Szereg wyzwań miejskich, przed którymi stoimy, ale także wiele rozwiązań, zyskało na znaczeniu podczas pandemii koronawirusa.

ZDROWIE FIZYCZNE I PSYCHICZNE

W grudniu ubiegłego roku sąd w Wielkiej Brytanii jako pierwszy zasądził, że zanieczyszczenie powietrza bezpośrednio przyczyniło się do śmierci konkretnej osoby. Sprawa dotyczyła Elli Kissi-Debrah, która zmarła w Londynie w 2013 roku. Miała zaledwie dziewięć lat. Dziewczynka mieszkała przy ulicy o dużym natężeniu ruchu w południowo-wschodnim Londynie. Sąd uznał, że to wysoka emisja dwutlenku azotu z ruchu drogowego przyczyniła się do jej śmierci.

Szkodliwy wpływ miast na nasze zdrowie fizyczne jest znany od dawna. Nowe informacje medyczne mówią, że w wyniku życia w mieście, możemy cierpieć również na choroby psychiczne. Według badań przeprowadzonych przez naukowców z uniwersytetu Karolinska Institutet w Sztokholmie na 4,4 milonach Szwedów, ryzyko wystąpienia depresji jest o 20% wyższe wśród mieszkańców miast niż wśród tych mieszkających poza miastami lub na wsi. Z kolei ryzyko wystąpienia poważniejszych chorób psychicznych, takich jak psychoza, jest o 77% wyższe w przypadku mieszkańców miasta.

Tak naprawdę, przyczyn może być wiele, w tym szereg czynników społecznych. Jednak kilka badań wskazuje również, że czynniki przyczyniające się do tego stanu to: środowisko życia, gdzie występuje wysoki poziom hałasu i zanieczyszczenia powietrza, a także brak kontaktu z przyrodą i terenami zielonymi.

INWESTOWANIE W PRZESTRZEŃ ŻYCIOWĄ

Barcelona jest jednym z wielu miast, które intensywnie inwestują w tereny zielone. Co najmniej 80% każdej ulicy w mieście ma być latem zacienionych przez drzewa. W maju tego roku rozstrzygnie się konkurs na to, jak będzie ostatecznie wyglądał projekt terenów zielonych. Celem planu jest zapewnienie, że żaden mieszkaniec nie będzie oddalony bardziej niż 200 metrów od terenów zielonych. Projekt jest częścią nowej koncepcji urbanistycznej stolicy Katalonii, mającej na celu stworzenie tak zwanych „superbloków”.

W Barcelonie, gdzie centralne obszary są zdominowane przez sieć dużych bloków, od kilku lat trwają prace nad stworzeniem “superbloków”, z ulicami, które będą zamknięte dla samochodów. Plan zakłada stworzenie pełnych 500 “superbloków”. Do tej pory stworzono ich pięć. Celem jest uwolnienie 70% ulic Barcelony od samochodów. Według badań opublikowanych w Environment International, szacuje się, że “superbloki” Barcelony każdego roku ratują blisko 700 istnień ludzkich dzięki zmniejszonej emisji zanieczyszczeń, mniejszemu hałasowi, upałowi, większej ilości terenów zielonych i zwiększonej aktywności fizycznej mieszkańców. ^[1]

HIPERLOKALNE MIASTO, PLANOWANIE DLA WYGODY, OD 15 MINUT DO 1 MINUTY…

Wiele większych miast na świecie przyjęło podobne, nowe koncepcje w zakresie planowania miejskiego, mające na celu zaspakajanie potrzeb mieszkańców dotyczących pracy, wypoczynku i zakupów w ramach „samowystarczalnych dzielnic”, w których ludzie mogą funkcjonować, korzystając w minimalnym zakresie z samochodów, przede wszystkim do celów prywatnych. Kluczową kwestią w przypadku takiej koncepcji jest tworzenie osiedli i dzielnic, w których wszystko to, czego potrzebują mieszkańcy znajduje się w odległości krótkiego spaceru lub przejażdżki rowerem.

W 2019 r. Carlos Moreno, profesor w dziedzinie innowacji i przedsiębiorczości na Sorbonie w Paryżu, wymyślił koncepcję „15-minutowego miasta”. Opowiada się on za reorganizacją arrondissements – okręgów francuskiej stolicy, w celu przekształcenia ich w sieć samowystarczalnych dzielnic. Praca, dom, sklepy, rozrywka, edukacja i opieka zdrowotna – zgodnie z wizją Moreno wszystkie te elementy powinny być dostępne w takim samym czasie, jaki osoba dojeżdżająca musiałaby spędzić, czekają na peronie kolejowym.

WIELOFUNKCYJNE USŁUGI I PRZESTRZENIE

Wizja Moreno dotycząca ”15-minutowego miasta” opiera się również na jego badaniach nad uzyskiwaniem lepszego rytmu w miastach, który wymaga opracowania bardziej wielofunkcyjnych usług. Budynek, zdaniem Moreno, może pełnić kilka różnych funkcji w ciągu dnia. Na przykład szkoła może być wykorzystywana na potrzeby innych zajęć w ciągu weekendu. Opowiada się on również za zwiększaniem liczbą budynków obejmujących zarówno mieszkania, jak i miejsca pracy.

Burmistrz Paryża Anne Hidalgo bardzo zainteresowała się pomysłem ”15-minutowego miasta”. Ograniczenie ruchu samochodowego i stworzenie większej przestrzeni zarezerwowanej dla pieszych i dla rowerzystów stanowią wspólne pierwsze kroki. Inne zmiany, obecne w planach dla Paryża, to przeistoczenie niedostępnych dachów w otwarte parki. Wieczorami podwórka szkolne staną się otwartymi obiektami sportowymi.

W Szwecji jesienią 2020 r. wprowadzono jeszcze bardziej lokalną koncepcję, zaczynając od Sztokholmu. Koncepcja „1-minutowego miasta” zwana Street Moves, koncentruje się na otoczeniu ulicznym znajdującym się tuż za drzwiami. Projekt promuje korzystanie z interaktywnych zestawów mogących pomóc w zmienieniu sposobu, w jaki korzystamy z miejskich ulic. Z pomocą zestawu rady miejskie lub mieszkańcy będą mogli szybko stworzyć przestrzenie do zabawy, uprawy roślin, siłownie na świeżym powietrzu, centra społecznościowe lub inne obiekty ożywiające ulicę.

Wyraźną oznakę zwiększonego zainteresowania rozwojem miast stanowi fakt, iż obecnie Ikea również interesuje się tym, co dzieje się poza czterema ścianami domu. Szwedzki gigant meblowy rozpoczął wieloletnią współpracę z miastem Helsingborg w celu opracowania rozwiązań poprawiających jakość życia w bardziej inteligentnym i zrównoważonym mieście, poprzez stworzenie nowej infrastruktury dla potrzeb miejsc pracy i przedsiębiorczości w obszarach mieszkalnych. Na początku współpraca koncentruje się na ekologicznym ogrodzie warzywnym, który ma zostać zasadzony w centrum Helsingborga, gdzie mieszkańcy i inni uczestnicy będą mogli wykorzystywać oraz rozwijać zaangażowanie i kompetencje społeczne, a także tworzyć wspólnotę na tym obszarze. Ponadto planowana jest kuchnia, w której do gotowania będą wykorzystywane produkty z ogrodu warzywnego, a także targ, na którym będą sprzedawane warzywa z ogrodu i potrawy ugotowane w kuchni.

Pierwsze próby tego rodzaju hiperlokalnego życia możemy obserwować na całym świecie w wyniku izolacji i blokad, których wiele osób doświadczyło w wyniku pandemii.

PONOWNE PRZEMYŚLENIE CENTRÓW MIAST

Obecnie ograniczenia w zakresie dojazdów oraz wynikająca z tego, i być może stanowiąca przyszłość, praca z domu, zwiększona ilość zakupów internetowych i mniejsza współpraca społeczna w formie fizycznych spotkań i konferencji prawdopodobnie zmniejszą popyt na powierzchnie w centrach miast na potrzeby biur, sklepów, a być może nawet domów, zaś zwiększą ten popyt na przedmieściach.

To z kolei może oznaczać przedefiniowanie centrów miast, w ramach którego pewne funkcje i działania opuszczą centra miast, a inne zaczną się do nich wprowadzać. W takim przypadku wyzwaniem dla urbanistów i właścicieli nieruchomości będzie umożliwienie przeprojektowania i przebudowy pod kątem nowych funkcji i działań, takich jak działalność kulturalna, sportowa oraz obejmująca zajęcia na świeżym powietrzu.

Jednym z najnowszych przykładów jest najsłynniejszy szwedzki dom towarowy Nordiska Kompaniet NK w centrum Sztokholmu, który w czasach zakupów internetowych szuka nowych sposobów i który obecnie zbudował na dachu korty do padla.

TRENDY I ROZWIĄZANIA W ZAKRESIE PODRÓŻY

Pandemia zmieniła również sposób w jaki podróżujemy. W drugim co do wielkości szwedzkim mieście, Göteborgu, całkowita liczba podróży spadła w zeszłym roku o 17% w porównaniu z 2019 r. Największy spadek: 31% – dotyczył transportu publicznego. Podróże samochodowe zmniejszyły się o 8% i szacuje się, że podróże piesze spadły o około 24%. W międzyczasie, w kolarstwie nastąpił wzrost o około 8%.

W Anglii do czerwca 2020 r. odsetek osób jeżdżących na rowerze przynajmniej raz w tygodniu osiągnął 16%, czyli dwa razy więcej niż w trakcie pierwszych kilku tygodni wiosennego lockdownu. Firma Nextbike, która obsługuje systemy rowerów miejskich w kilku europejskich krajach odnotowała wzrost popytu o 35% w kwietniu i w maju w porównaniu z poprzednim rokiem.

Firma Eco-Counter, która dostarcza technologię pomiaru ruchu rowerowego szwedzkim radom miejskim informuje, że w gminach korzystających z ich technologii tej zimy liczba przejazdów rowerowych w grudniu i w styczniu była o 5,5% wyższa niż w tych samych miesiącach rok temu. W porównaniu z tymi samymi miesiącami dwa lata temu wzrost wyniósł aż 36,3%.

Transport publiczny utracił znaczną cześć wpływów ze sprzedaży biletów podczas pandemii koronawirusa, co grozi opóźnieniem w przejściu na bardziej przyjazne dla klimatu środki transportu, takie jak autobusy elektryczne.

INNOWACJE W ZAKRESIE ROZWIĄZAŃ TRANSPORTOWYCH

W cieniu pandemii, która przyczyniła się także do innych opóźnień wiążących się z przerwami w produkcji i łańcuchach dostaw, rok 2020 był jednak definitywnie rokiem przełomowym w przypadku samochodów elektrycznych, ponieważ wszyscy więksi producenci samochodów w końcu wprowadzili na rynek pełnoprawne modele elektryczne.

Tymczasem pojawia się coraz więcej informacji, że zarówno Apple, jak i Sony zbliżają się do premiery własnych samochodów, oczywiście elektrycznych, co stanowiłoby kamień milowy w rozwoju mobilności, tak samo, jak Tesla utorowała drogę elektryfikacji. Według agencji informacyjnej Reuters autonomiczny samochód Apple może zostać wprowadzony na rynek do 2024 r. Samochód Apple ma być również wyposażony w nowy typ akumulatora, który będzie zapewniał większy zasięg oraz będzie tańszy i bezpieczniejszy w porównaniu z dzisiejszymi akumulatorami. Według źródeł nowa technologia akumulatorowa ma być podobno tak rewolucyjna, jak pierwszy model iPhone’a.

Sama elektryfikacja floty samochodowej, niezależnie od tego, jak szybko mogłaby nastąpić, nie wystarczy jednak do osiągnięcia celów klimatycznych. Będzie to również wymagało zmniejszenia korzystania z prywatnych samochodów, poprzez radykalną poprawę warunków dla: użytkowników transportu publicznego, rowerzystów i pieszych.

Kilka miast próbuje to zrealizować, korzystając z nowych technologii. Oferują one mobilność jako usługę, MaaS. Na przykład w Berlinie istnieje aplikacja na telefon komórkowy, Jelbi, obejmująca kilka usług związanych z współdzielonymi pojazdami, takimi jak wypożyczane rowery, różnego rodzaju pojazdy elektryczne i taksówki, a także transport publiczny. Z aplikacją połączonych jest łącznie 27 000 pojazdów. Malmö i Kopenhaga szukają obecnie podobnych rozwiązań, w celu ułatwiania mobilność mieszkańców i odwiedzających. Za pośrednictwem jednej aplikacji będzie można zarezerwować transport od drzwi do drzwi, wykorzystujący różne rodzaje pojazdów.

W Oslo mobilność mieszkańców ma wzrosnąć dzięki autonomicznym pojazdom, minibusom, które wzmocnią obecną sieć transportu publicznego, oferując nowe usługi „ostatniej mili”. Szacuje się, że projekt zostanie uruchomiony w pierwszym kwartale tego roku.

Nasze miasta i obszary miejskie nieustannie się zmieniają. Stają się centrami innowacyjności, które śledzą globalne trendy rozwoju i często przewodzą krajowemu oraz międzynarodowemu postępowi. Platforma i sieć wymiany wiedzy Urban Insight stoi na skrzyżowaniu dróg zrównoważonego rozwoju i najnowszych innowacyjnych zastosowań technologii.

Zasubskrybuj Urban Insight, aby otrzymywać najnowsze raporty Urban Insight bezpośrednio do swojej skrzynki mailowej. Nasze raporty zawierają najnowsze ustalenia i rozwiązania kluczowych wyzwań, przed którymi stoi zrównoważony rozwój miast.

^[1] www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412019315223