Nowy raport Sweco wskazuje, że europejska infrastruktura nie jest wystarczająco odporna na zmianę klimatu

Opublikowano: 13/02/2024

Najnowszy raport Sweco pt. „Oczekuj nieoczekiwanego: Powodzie a infrastruktura krytyczna” ujawnia słabe punkty strategii odporności miast w zakresie ochrony infrastruktury. „W związku ze zmianami klimatu, należy dbać o zachowanie bilansu wodnego i zasobów wodnych, co obejmuje zarówno ochronę przed nadmiarem wody, jak i przeciwdziałanie jej niedoborom w okresach suszy. Wymaga to dostosowania systemów kanalizacyjnych i retencyjnych do nowych warunków” – mówi Patryk Nowicki, Specjalista ds. analiz przestrzennych i wód opadowych w Sweco Polska. 

Badanie na potrzeby raportu zostało przeprowadzone poprzez dogłębną analizę polityk adaptacji do zmiany klimatu i planów gospodarki wodnej 26 europejskich obszarów miejskich, a także wywiady z przedstawicielami miast.

W raporcie skupiono się na gospodarce wodnej, ponieważ ekstremalne opady deszczu nasiliły się w Europie, a ze względu na zmianę klimatu spodziewany jest dalszy wzrost ich częstotliwości i intensywności. Ekstremalne opady są również doskonałym przykładem ryzyka, które może wystąpić w dowolnym miejscu i czasie, co podkreśla znaczenie przygotowania nawet w obliczu bliżej niezidentyfikowanych zagrożeń.

Aktualnie w Polsce w bardzo wielu regionach zauważalne są duże wzrosty poziomu wód w rzekach, często powyżej stanów ostrzegawczych lub wręcz alarmowych, które powodują liczne podtopienia. Niestety z powodu niedostatecznych inwestycji w obszarze infrastruktury retencyjnej, nie jesteśmy w stanie odpowiednio zmagazynować tych zasobów i bezpowrotnie tracimy cenne wody opadowe, co w ciągu kilku miesięcy skutkować może powrotem suszy w Polsce. Podczas planowania infrastruktury musi być brany pod uwagę klimat. Tylko w ten sposób zapewniona zostanie jej długotrwała wydajność i niezawodność w zmieniających się warunkach środowiskowych. | Patryk Nowicki, Specjalista ds. analiz przestrzennych i wód opadowych w Sweco Polska

W celu zabezpieczenia istniejącej infrastruktury przed skutkami zmiany klimatu i uniknięcia kosztownych awarii lub modernizacji, ważne jest, aby zaplanować systemy odprowadzania wód w sposób, który będzie odporny na przyszłe warunki klimatyczne. Ważnym elementem systemu gospodarowania wód opadowych powinna być zielono-niebieska infrastruktura, która pomaga kontrolować przepływ wód opadowych, pozwala zatrzymać wodę w miejscu opadu i zmniejsza ryzyko powodzi, poprzez absorpcję wody przez roślinność i glebę, a także zatrzymanie jej w zbiornikach wodnych.

Nowy raport Urban Insight pokazuje, że miejskie oceny ryzyka przedkładają obecnie infrastrukturę techniczną nad miejską infrastrukturę społeczną, taką jak szpitale, żłobki i placówki opieki nad osobami starszymi. 77% badanych strategii wspomina o sektorze energii elektrycznej w odniesieniu do zagrożenia powodziami spowodowanymi opadami deszczu, podczas gdy tylko 27% strategii wspomina o niesamodzielnych grupach mieszkających w domach opieki dla osób starszych, czy przebywających w placówkach wychowawczych. Centra kryzysowe, więzienia i banki również rzadko lub nigdy nie pojawiały się jako krytyczne obiekty w strategiach adaptacji do klimatu i odporności w badanych miastach. Te i inne ustalenia raportu podkreślają, że pomimo wejścia w życie dyrektywy w sprawie odporności podmiotów krytycznych (CER) na początku 2023 r., istnieje dużo obszarów do poprawy.

Dyrektywa w sprawie odporności podmiotów krytycznych (CER) nakłada na państwa członkowskie UE obowiązek zapewnienia niezakłóconego świadczenia usług krytycznych i zawiera wykaz 11 sektorów infrastruktury krytycznej. Niezastosowanie się do tego zalecenia stwarza ryzyko dla usług publicznych, działalności gospodarczej, zdrowia publicznego, bezpieczeństwa i skutków dla środowiska.

Eksperci Sweco analizują, w jaki sposób miasta mogą przygotować się na nieprzewidziane zdarzenia, skutecznie reagować w danej chwili i proaktywnie planować zwiększenie odporności infrastruktury miejskiej i technicznej infrastruktury krytycznej.

“Aby zwiększyć odporność infrastruktury krytycznej, musimy zagłębić się w podatność na zagrożenia na poziomie zasobów, biorąc pod uwagę takie czynniki, jak lokalizacja, konstrukcja i projekt” – mówi współautor raportu Martijn Steenstra, Ekspert ds. adaptacji do klimatu ze Sweco w Holandii. I dodaje: “Musimy również uznać współzależność systemów infrastruktury i zapobiegać efektom kaskadowym poprzez współpracę między władzami i odpowiednimi wydziałami”.

Główne wnioski z badania zostały opublikowane w nowym raporcie Urban Insight “Oczekuj nieoczekiwanego: Powodzie a infrastruktura krytyczna“. Raport zawiera również przewodnik opisujący 7 kroków do stworzenia bardziej odpornej infrastruktury w miastach.