Szczęście, Zdrowie, Miasto. Marzenie czy Rzeczywistość Jutra?
Eksperci Sweco badają naszą przeszłość i teraźniejszość, aby wyobrazić sobie najbliższą przyszłość, w której miasta są ośrodkami zdrowia i szczęścia. Wiele środowisk miejskich to miejsca stresujące i niebezpieczne. Bywa, że są toksycznym otoczeniem, szkodliwym dla naszego zdrowia i klimatu. W jaki sposób możemy zmienić nasze zurbanizowane przestrzenie życiowe na lepsze?
Wyobraź sobie społeczność, w której ludzie są zadowoleni i prowadzą długie, satysfakcjonujące życie. Społeczeństwo, w którym ludzie, natura i technologia są w równowadze, a ciało i umysł w harmonii. Tam, gdzie prosperujemy, natura jest bujna, a zasoby naszej planety są pożytkowane i powtórnie wykorzystywane w wiecznej pętli. Dla większości ten ideał jawi się jak coś, do czego można dążyć na obszarach wiejskich czy przedmieściach. Ale my uważamy, że to przyszłość, którą możemy sobie wymarzyć dla miast, w których mieszkamy. Takim może stać się nasze miejskie jutro.
W 2021 roku Sweco skoncentruje program Urban Insight wokół tematu Miejskiego Zdrowia i Dobrego samopoczucia. Uważamy, że te aspekty naszego życia zasługują na uwagę bardziej niż kiedykolwiek. Rok 2020 pokazał jak wiele jest jeszcze do zrobienia dla poprawy zdrowia w Europie i na świecie. Covid-19, ciągły wzrost zachorowań na choroby przewlekłe, cywilizacyjne oraz szybko narastające problemy ze zdrowiem psychicznym ukazują nam, że dzisiejsze społeczeństwo nadal stoi przed ogromem wyzwań zdrowotnych.
W tym roku skupiamy się na udziale oraz wpływie jaki zurbanizowane środowisko ma na nasze zdrowie i dobre samopoczucie. Skoncentrujemy się na połączeniu wiedzy na temat zdrowia i dobrostanu w miastach oraz poszerzaniu naszych kompetencji poprzez opracowywanie innowacyjnych rozwiązań dla społeczności miejskich. Jesteśmy głęboko przekonani, że zdrowi i zadowoleni z życia mieszkańcy są warunkiem istnienia zdrowego, odnoszącego sukcesy i odpornego na wyzwania przyszłości miasta.
Czy możemy sobie wyobrazić środowisko miejskie, które wspiera zdrowie i przyczynia się do naszego dobrego samopoczucia? Czy to przyszłość, która jest w naszym zasięgu?
Ewolucja Zdrowego Miasta
Z punktu widzenia historii, wczesne cywilizacje powstawały w miejscach, które były bezpieczne i gdzie dostępna była woda oraz żywność. Zapewniać miały one takie warunki, w których społeczność mogła prosperować, a jej członkowie otaczać się wzajemną opieką. W historii świata to osady miejskie były obszarami, w których wprowadzano innowacyjne rozwiązania w dziedzinie zdrowia, lecz jednocześnie w miarę ich rozwoju, zaczęto odczuwać wpływ zwiększonego zagęszczenia ludności. Zagęszczenie w połączeniu z niehigienicznymi warunkami życia uczyniło miasta podatnymi na problemy zdrowotne. Stały się one wylęgarnią chorób zakaźnych, takich jak ospa, czerwonka, grypa, tyfus, gruźlica i cholera. Dopiero na przełomie XIX i XX wieku większość rządów w Europie aktywnie wdrażała politykę i innowacje technologiczne, takie jak kanalizacja i systemy dystrybucji czystej wody, żeby poprawić stan zdrowia mieszkańców miast na dużą skalę. Położyło to nacisk na służące zdrowiu planowanie urbanistyczne i architekturę, które to dziedziny osiągnęły szczyt w latach pięćdziesiątych XX wieku.
Ponieważ choroby zakaźne są w większości kontrolowane, a warunki życia w miastach uległy poprawie, zogniskowanie uwagi w dziedzinie zdrowia w mieście przesunęło się na infrastrukturę opieki zdrowotnej, co zapewniło misterną sieć placówek, mających koncentrować się głównie na opiece nad osobami chorymi i starszymi oraz bardzo znacząco wydłużyło to średnią długość życia. Ostatnio podejście to zaczęło jednak zmieniać się w kierunku przyszłości, w której zapobieganie chorobom odgrywa coraz ważniejszą rolę.
„Ostatecznie przyszłość zdrowia to nie szpital, to zdrowe miasto”. Bas Horsting, Dyrektor ds. Projektowania | Healthy Urban Living
To środowisko, w którym dobrostan jest głównym celem i gdzie ludzie troszczą się o siebie nawzajem. Choć tak poprawiliśmy nasze warunki życia, uważamy, że w Europie mamy dostęp do narzędzi i wiedzy, które umożliwiają nam jeszcze bardziej radykalne polepszenie zdrowia i samopoczucia mieszkańców miast. Narzędzia i wiedzę, aby uczynić kolejny krok w kierunku złagodzenia negatywnego wpływu środowiska miejskiego oraz docenienia i wykorzystania bliskości sąsiedztwa, zagęszczenia ludności w miastach na korzyść ich mieszkańców. Aby nasz miejski styl życia budował zdrowie, a miejsca, w których go prowadzimy zyskiwały uznanie za pozytywny wpływ na ogólny dobrostan.
Miasto jako szczepionka i inkubator zdrowia
Na przestrzeni wieków widzieliśmy, że zamieszkiwanie środowisk miejskich często może prowadzić do przyjęcia niezdrowego trybu życia. Obecnie skutki urbanizacji są nawet postrzegane jako jedna z dziesięciu głównych przyczyn zgonów, w tym z powodu chorób serca i płuc, nowotworów i cukrzycy.
W Europie choroby przewlekłe są zdecydowanie główną przyczyną i odpowiadają za 86% zgonówi. Od 168 000 do 346 000 przedwczesnych zgonów w całej UE można przypisać samemu zanieczyszczeniu powietrza drobnymi cząstkami. Ponadto zanieczyszczenie powietrza powoduje rocznie około 600 mld EUR strat gospodarczych i zmniejszenie poziomu dobrobytu w krajach UE, co odpowiada 4,9% PKB w 2017 r. i. Co więcej, hałas drogowy w wielu obszarach zurbanizowanych nadal stanowi duże zagrożenie dla zdrowia publicznego.
W Europie ponad 100 milionów osób jest narażonych na szkodliwe poziomy zanieczyszczenia hałasem i obliczono, że każdego roku tracimy w sumie milion lat zdrowego życia z powodu negatywnego wpływu hałasu na zdrowie, objawiającego się m.in. nerwowością, zaburzeniami snu i chorobami serca[i]. Środowisko miejskie charakteryzuje się obecnością wielu czynników stresogennych, a ludzie w miastach są nie tylko bardziej narażeni na zanieczyszczenie powietrza, hałas i chemikalia, ale także mają mniejszy dostęp do terenów zielonych i natury niż mieszkańcy obszarów wiejskich.
Europejska Agencja Środowiska, 2020
Zachowanie zdrowia w miastach stanie się trudnym wyzwaniem, jeśli będziemy kontynuować trzymanie się leczniczego modelu opieki zdrowotnej.
Do 2050 roku 70% światowej populacji będzie mieszkać w małych i dużych ośrodkach miejskich[i]. Jest również jasnym, że populacja Europy się starzeje. Ostatnie lata naszego życia spędzamy na walce z chorobami przewlekłymi, walce z chorobami układu krążenia, cukrzycą, nowotworami, przewlekłymi chorobami układu oddechowego i dolegliwościami psychicznymi. Są one ściśle powiązane z 5 istotnymi czynnikami ryzyka: paleniem tytoniu, szkodliwym spożywaniem alkoholu, niezdrową dietą, brakiem aktywności fizycznej i problemami środowiskowymi[ii]. Na dodatek, w 2021 roku okazało się, że pacjenci z chorobami przewlekłymi są bardziej narażeni na ciężki przebieg zakażenia wirusem COVID-19. Miasta i ich społeczności odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu chorobom przewlekłym oraz zapewnianiu zdrowych i bezpiecznych przestrzeni. Czy środowiska miejskie są w stanie odwrócić trend i skupić się na zapobieganiu, a nie leczeniu chorób?
Kolejnym zagadnieniem dotyczącym zdrowia w mieście jest problem segregacji i nierówności społecznych; nadal istnieją duże różnice w długości życia[iii], nie tylko ze względu na płeć, ale także status społeczno-ekonomiczny. Śmiertelność z powodu COVID-19 ma wyraźny gradient społeczny i przypomina nam o znaczeniu społecznych uwarunkowań zdrowia: w nieproporcjonalny sposób ucierpiały osoby o niższych dochodach, osoby mieszkające na ubogich obszarach i mniejszości etniczne. Czy możemy zająć się nierównościami społecznymi poprzez kształtowanie naszych sieci miejskich: eliminując nierówności w mobilności, dostępie do przestrzeni publicznej, energii, żywności i wody, mając na uwadze przyszłe pokolenia?
Poza naszym zdrowiem pogarsza się stan naszych ekosystemów. Skażenie i zanieczyszczenia zagrażają naszym najcenniejszym zasobom, a zmiany klimatyczne nasilają się każdego dnia. Poruszane przez autorów Urban Insight w 2020 roku zagadnienia dotyczące rozwiązań w zakresie zdrowia w miastach są coraz częściej powiązane z rozwiązaniami w zakresie zmian klimatycznych: korzystanie z natury dla zdrowia, wspieranie społeczności o obiegu zamkniętym i projektowanie dzielnic dla wszystkich – bez wykluczenia, to niektóre z praktyk stosowanych w Sweco.
Podążając ku COP26 pod koniec 2021 roku i celom zrównoważonego rozwoju do 2030 r., Europa poddaje ocenie obecne strategie klimatyczne. Moglibyśmy działać lepiej. Czy możemy przyspieszyć ten proces i łączyć rozwiązania? Kwestia, którą chcemy się zająć w tym roku, to integracja, łączenie rozwiązań służących naszemu zdrowiu osobistemu i zdrowiu naszych ekosystemów. Program Europejskiego Zielonego Ładu wyraźnie podąża tą ścieżką. Wyobraź sobie przyszłość pozbawioną stresu – dla ludzi i klimatu.
„Kryzys klimatyczny to kryzys zdrowotny” WHO, 2020
„Zdrowe planowanie urbanistyczne oznacza planowanie dla ludzi. Promuje ideę, że miasto jest czymś znacznie więcej niż budynki, ulice i otwarte przestrzenie. To żywy, oddychający organizm, którego zdrowie jest ściśle związane ze zdrowiem jego mieszkańców”. WHO, 2000
Wolne od stresu życie w mieście? – Ku miastu uważności
Miejski stres osłabia układ odpornościowy
Życie w mieście może powodować napięcie. Jesteśmy narażeni nie tylko na takie czynniki zewnętrzne jak zanieczyszczenie, hałas i duży ruch uliczny, ale problemem jest również duże obciążenie psychiczne. Mieszkając w mieście, pomimo gęstego zaludnienia, wiele osób odczuwa samotność, depresję, niepokój i strach. Na całym świecie mieszkańcy miast są o 40% bardziej narażeni na depresję, a o 20% na zaburzenia lękowe[i].
Miejski stres definiuje się jako „stan napięcia cielesnego lub psychicznego, powstający w wyniku życia w mieście lub jako czynniki fizyczne, chemiczne czy emocjonalne, które to napięcie wywołują”.[ii]
Stres może być zarówno pozytywny, jak i negatywny. Każde z nas odczuło zalew hormonów w ciele, kiedy biegliśmy, aby złapać ten jakże ważny tramwaj na spotkanie, którego nie mogliśmy przegapić. Po przyjeździe, spoceni, z dudniącym sercem i podwyższonym ciśnieniem krwi, przez chwilę czujemy przypływ euforii. Ciało przeszło w tryb odpowiedzi na stres. Reakcja fizyczna na stres negatywny jest taka sama, jak na stres pozytywny. Ale doświadczanie stresu z czasem okazuje się mieć negatywny wpływ na organizm, ponieważ układ odpornościowy zostaje osłabiony, a ciało koncentruje się na przetrwaniu, nie na prosperowaniu. Jeśli stan alarmowy utrzymuje się przez dłuższy czas, stajemy się wyczerpani, nasz organizm jest wyniszczony i nie łatwo mu przejść w tryb, w którym może odpocząć i zreperować się. Wówczas możemy łatwo poddać się chorobie.
Redukcja stresu ma kluczowe znaczenie dla tworzenia długoterminowych, pozytywnych skutków zdrowotnych dla najważniejszego elementu miasta – jego mieszkańców. [i]
Jak możemy stworzyć środowisko miejskie, które redukuje napięcie zamiast je wywoływać?
Stres jest w pewien sposób wbudowany w fizyczne środowisko miast, więc musi istnieć sposób, aby zmienić nasze zabudowane otoczenie na lepsze. W jaki sposób możemy budować i tworzyć społeczności, które działają pobudzająco na zdrowie?
„ZDROWE MIASTO: twórcza, żywa, bezpieczna, miejska natura… Im zdrowsi ludzie, tym radośniejsze i bardziej kreatywne jest ich życie, a tym przyczyniają się do tego, że miasto staje się wibrującym energią i atrakcyjnym miejscem do odwiedzin i zamieszkania! Ludzie współpracujący, dzielący się wiedzą, pomysłami, przyjaźnią, miejscami pracy, społeczności funkcjonujące lepiej jako całość niż jako jednostki. Współpracujące, a nie konkurujące ze sobą ”. Kristina Holmblad Starszy Architekt Krajobrazu, Sweco Norwegia
Narzędzia do budowania szczęśliwego, odpornego miasta
Oparte na naturze – projektowanie uniwersalne
W miastach przyszłości przyroda może stanowić rozwiązanie problemu stresu, rosnących temperatur, lokalnych powodzi i ogólnego braku różnorodności biologicznej, które mają wpływ na nasze codzienne samopoczucie. Pandemia Covid-19 pokazała, że nie możemy ignorować naszego związku z naturą, nie tylko na obszarach wiejskich, ale także w naszych miastach.
Istnieje coraz więcej dowodów na to, że przyroda i otwarte przestrzenie zielone łagodzą napięcie, uspokajają nas. Kilka badań wykazało, że bliskość naturalnych przestrzeni jest głównym czynnikiem prognostycznym długowieczności i że integracja przyrody ze środowiskiem zabudowanym poprzez zastosowanie w nim rozwiązań opartych na naturze, na przykład w postaci otwartych parków, mokradeł czy zielonych dachów, może pomóc w zwalczaniu stresorów powstających przez zabiegane życie miejskie[i][ii]. Inne wyniki badań wykazały, że pracownicy biur z widokiem na las wykazywali większą satysfakcję z pracy i niższy poziom stresu niż pracownicy biur z “nieleśnymi” widokami[iii].
Widzimy możliwości wykorzystania projektowania opartego na naturze, aby uczynić miasta zdrowszymi.
#datasavesthecity
Czy praktyki architektonicznego i urbanistycznego planowania mogą zapewnić miejskie zdrowie i dobre samopoczucie poprzez projektowanie bez uwzględniania big data, cyfryzacji i technologizacji? Czy też praktyka wkracza w nowy paradygmat? Kiedy w latach 60-tych XX wieku moderniści (np. Bauhaus) wprowadzili innowacje społeczne, praktyka architektoniczna w zakresie projektowania zaczęła uwzględniać manifest socjologiczny. Dziś potrzebujemy radykalnych zmian i innowacji w świetle zmian klimatycznych i konieczności zadbania o zdrowie. Widzimy, że praktyka architektoniczna i planistyczna staje się coraz bardziej zależna od konkretnej wiedzy fachowej i danych. Czy włączenie technologii do projektowania zainspiruje ów Nowy Bauhaus , którego poszukuje Komisja Europejska?
Jako że obywatele zostawiają wszędzie cyfrowe ślady, możliwości wykorzystania danych w kontekście zdrowia i dobrostanu w mieście są ogromne.
Czy dane gromadzone w sposób ciągły z czujników, urządzeń osobistych, systemów teledetekcji, głębokiego uczenia, monitorowania i z aplikacji pomiarowych stają się bezpiecznym i zintegrowanym narzędziem projektowym dostępnym dla profilaktyki zdrowotnej i planowania miast?
„Przeciętna paczka jest lepiej monitorowana niż przeciętny pacjent.” Koen Kas, futurysta zdrowia i autor książki Sick No More
Czy technologie oparte na informacjach i podejście oparte na danych są niezbędnymi narzędziami w coraz większej złożoności miast? Możliwość użycia cyfrowego bliźniaka przy demontażu reaktorów jądrowych jest z pewnością nie tylko czymś, co warto by mieć. To ratowanie życia. Jednak zasadność stosowania narzędzi cyfrowych może być również kwestionowana. Wiedza o tym, jak integrować dane dotyczące zdrowia w sposób bezpieczny i odpowiedzialny, może uczyć społeczność planistów, w jaki sposób proaktywnie budować profilaktyczne i zdrowe środowiska miejskie.
Wartość zdrowia i dobrego samopoczucia w mieście
Zdrowie obywateli stało się jednym z najważniejszych problemów politycznych dzisiejszych rządów. Wydatki sektora instytucji rządowych i samorządowych w UE na zdrowie wyniosły 944 mld EUR, czyli 7,0% PKB w 2018 roku[i]. Spośród państw członkowskich UE najwyższe wydatki na opiekę zdrowotną w stosunku do PKB w 2017 roku odnotowały Francja, Niemcy i Szwecja (od 11,0% do 11,3%)[ii]. Oczekuje się, że wydatki te wzrosną znacznie wraz ze starzeniem się populacji, ponieważ 90% kosztów opieki zdrowotnej przypada na ostatnie dwa lata życia. Wydatki na opiekę zdrowotną są nadal w przeważającej mierze kierowane na leczenie i rehabilitację oraz leki, a jedynie w marginalnym stopniu na profilaktykę. Odsetek wydatków na opiekę zdrowotną zarezerwowanych na profilaktykę został zamrożony w większości krajów na poziomie około 2-3% [iii] całkowitych wydatków na opiekę zdrowotną, chociaż szacuje się, że zwrot z inwestycji w profilaktykę jest znacznie wyższy niż w przypadku inwestycji w leczenie.
Nie można już nie doceniać wartości profilaktyki dla stanu zdrowia ludności. Aby zmaksymalizować potencjał poprawy zdrowia poprzez zapobieganie chorobom, to radykalne zmiany w systemie gospodarczym powinny kierować naszymi inwestycjami w zdrowie miejskie. Nowe modele ekonomiczne, takie jak model pączka promowany przez Kate Raworth czy Zielone Łabędzie Johna Elkingtona, prowadzą do przyjęcia modelu gospodarczego, który służy ludziom i planecie. Zbadamy, w jaki sposób nowe modele ekonomiczne sprzyjające inkluzji społecznej mogą ukierunkować nas na przekształcanie środowisk miejskich w produktywne krajobrazy dla zdrowia.
Urban Insight 2021 Miejskie zdrowie i dobre samopoczucie w mieście
W tym roku nasza platforma wiedzy przygotuje grunt pod naświetlenie i omówienie trzech obszarów zrównoważonego rozwoju, w których Sweco może przyczynić się do zmian na lepsze: zdrowej mobilności miejskiej, zdrowych budynków i miast oraz zdrowych systemów wodnych. Obszary te reprezentują tkankę miejską, w której problem kryzysu zdrowotnego i klimatycznego można rozwiązać lub złagodzić jego skutki za pomocą praktyki inżynieryjnej i projektowej.
„Potrzeba wnikliwości, odwagi i zaangażowania, aby razem przetransformować społeczeństwo”. Isabelle Putseys, główny ekspert Urban Insight
- Zdrowa mobilność miejska
W 2018 r. temat Urban Move dotyczył jakości powietrza, aktywnego podróżowania i przestrzeni miejskiej dla osób w ruchu; wszystkie te aspekty są bezpośrednio związane z naszym zdrowiem osobistym. Opierając się na tej wiedzy oraz lekcjach, jakich udzielił nam Covid, ujawniających wady przestrzeni miejskiej, odnosimy wybór środka transportu do zachowań społecznych oraz korzyści płynących ze współdzielenia przestrzeni i prędkości. Główny raport skupi się na samobieżnych systemach mobilności, aspekcie bliskiego sąsiedztwa i zagęszczenia, aby podążać w kierunku społecznie zrównoważonych zbiorowisk, tworzyć bezpieczniejsze i zdrowsze środowiska społeczne począwszy od naszej lokalnej wspólnoty, ulicy, dzielnicy i regionu.
- Zdrowe budynki i miasta
W ramach tematów Urban Energy (2019) i Climate Action (2020) poruszyliśmy kwestie magazynowania energii w przyszłości, redukcji i ponownego wykorzystania (reduce & reuse), zagęszczenia ludności w miastach, rezyliencji klimatycznej oraz bioróżnorodności dla klimatu i zdrowia. Przesłania płynące z tych raportów stanowią podstawę dla tematu „zdrowych budynków i miast”: biofilne projektowanie środowiska wewnętrznego i zewnętrznego, renaturyzacja w mieście są narzędziami wspomagającymi planowanie ukierunkowane na profilaktykę zdrowotną. Miasta mogą stać się inkubatorami zdrowia, szczepionką i lekarstwem.
- Zdrowe systemy wodne
Pilna potrzeba ograniczenia eksploatacji naszych skąpych zasobów jest podstawą zeszłorocznego raportu dotyczącego obiegu zamkniętego. Opierając się na tej myśli, chcemy naświetlić wyzwania dla zarządzania zasobami wodnymi, podkreślić wagę zdrowych systemów wodnych, przywracania krajobrazów wodnych, obiegu wody w miastach i jakości wody dla naszego zdrowia oraz zdrowia naszego ekosystemu.
Każdy z trzech wyżej wymienionych obszarów zostanie przedstawiony w trzech osobnych, dedykowanych raportach, zawierających ekspercki wgląd Sweco oraz współpracowników zewnętrznych.
Otwierając tegoroczny motyw przewodni – Miejskie Zdrowie i Dobrostan, wystosowujemy również otwarte zaproszenie, aby zachęcić do współpracy kolejne organizacje i ekspertów. Dzielimy się naszą wiedzą za pośrednictwem różnych mediów: raportów, podcastów, platform edukacyjnych, seminariów i mediów społecznościowych. Oferujemy Ci możliwość podzielenia się twoimi spostrzeżeniami lub wykorzystania naszej platformy dla uruchomienia swobodnego myślenia o innowacjach i eksperymentach oraz wprowadzania ich w praktykę.
O autorach i współautorach:
Autorzy
Bas Horsting (1976) jest holenderskim architektem i urbanistą, mieszkającym i pracującym w Amsterdamie. Koncentruje się na dostarczaniu innowacyjnych, przestrzennych rozwiązań w celu poprawy stanu zdrowia w miastach oraz zrównoważonego rozwoju miast i społeczności na całym świecie. Bas jest głęboko przekonany, że sposób, w jaki projektujemy nasze środowisko zbudowane ma kluczowy wpływ na zadowolenie i witalność populacji miejskiej.
Kristina Holmblad (1971) jest Starszym Architektem Krajobrazu i członkinią zrównoważonej sieci Sweco Norway BLAB. Uczestniczy w tworzeniu zestawu narzędzi, który poszerzy innowacyjne możliwości Sweco w zakresie tworzenia zrównoważonych rozwiązań.
Isabelle Putseys (1982) jest wiodącym ekspertem Urban Insights w 2021 roku, odpowiedzialnym za opracowanie tematu Miejskie Zdrowie i Dobrostan [Urban Health & Wellbeing] na platformie wiedzy Urban Insight. Opowiada się za wielodyscyplinarnymi badaniami w dziedzinie projektowania z naciskiem na zrównoważony rozwój i odporność klimatyczną miast. Uważa, że splatanie projektowych rozwiązań inżynieryjnych i urbanistycznych może jeszcze bardziej przyspieszyć przemiany w ich kierunku.
Współpracujący autorzy
Oscar Vercleyen jest bioinżynierem, który łączy swoje wykształcenie w zakresie zintegrowanego zarządzania ekosystemami i strategii klimatycznej z pasją do rozwoju i planowania miast. Pracuje nad rozmaitymi badaniami z zakresu planowania przestrzennego i przeprowadzaniem złożonych procesów decyzyjnych, a także zawsze z entuzjazmem poszukuje zorientowanych na transformację, zrównoważonych i skoncentrowanych na ludziach rozwiązań.
Ishbel Campbell jest ekolożką mieszkającą w Londynie w Wielkiej Brytanii, której pasją jest zazielenianie miast, stanowiące element zrównoważonego rozwoju w budownictwie. Ishbel posiada doświadczenie w ekologii miejskiej i zamierza rozwijać proces zazieleniania środowiska miejskiego w ramach projektowania urbanistycznego, kooperując z klientami i współpracownikami z Wielkiej Brytanii i Europy.
Kierownik Projektu Urban Insight: Emma Sterner Oderstedt.
Kierownik i Redaktor ds. Treści Urban Insight: Antony Riley.
[i]https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Healthcare_expenditure_statistics
[iii]https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Healthcare_expenditure_statistics#Healthcare_expenditure_by_function
[i]https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02827580701262733#preview
[ii]https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2021.646627/full
[iii]https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(08)61689-X/fulltext
[i]https://www.who.int/health-topics/urban-health
[i] Lederbogen, F., Haddad, L., & Meyer-Lindenberg, A. (2013). Urban social stress–risk factor for mental disorders. The case of schizophrenia. Environmental Pollution, 183, 2-6.
[ii][1] A state of bodily or mental tension developed through city living, or the physical, chemical, or emotional factors that give rise to that tension.
[i]https://www.who.int/bulletin/volumes/88/4/10-010410/en/
[ii]Stein, DJ, Benjet, C., Gureje, O., Lund, C., Scott, KM, Poznyak, V., & van Ommeren, M. (2019). Integrating mental health with other non-communicable diseases. BMJ (Clinical research ed.), 364, 1295. https://doi.org/10.1136/bmj.l295
[iii] OECD/European Union (2020), Health at a Glance: Europe 2020: State of Health in the EU Cycle, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/82129230-en.
[i]https://www.eea.europa.eu/publications/health-risks-caused-by-environmental