Zdrowe budynki – czy to jest możliwe? WELL i Fitwel oraz korzyści jakie dają nam te metody oceny

Opublikowano: 09/04/2019

Co to zdrowe budynki?

Koncepcja zrównoważonych budynków już na dobre zakorzeniła się we współczesnym budownictwie. Tworzenie budynków z poszanowaniem środowiska, wykorzystując najlepsze dostępne technologie i materiały oraz wprowadzając odpowiednie procedury zarządzania wpływa na zmniejszenie śladu, jaki odciska budynek na środowisko w swoim cyklu życia, a także przynosi mierzalne efekty np. w postaci oszczędności w zużyciu energii.

Tworzenie zdrowych miejsc pracy i życia jest kolejnym etapem ewolucji dla zrównoważonych budynków. Zwrócenie uwagi na człowieka i wellbeing (dobre samopoczucie) jest odpowiedzią na dające się coraz wyraźniej obserwować problemy zdrowotne tj. otyłość, cukrzyca, chroniczny stres, depresja, uzależnienia. Przyczyn tych przypadłości w dużej mierze należy upatrywać w jakości środowiska wewnętrznego, przy czym ważne są zarówno jego fizyczne parametry (tj. dobra jakość powietrza i wody, dostęp do pełnowartościowej żywności), jak również to, czy otoczenie umożliwia zaspokojenie wyższych potrzeb człowieka (kontaktu z samym sobą, autonomii, radości życia, związku z innymi ludźmi i z przyrodą).

Różnica pokoleń – różnica oczekiwań

Ważnym powodem dla którego przestrzenie powinny stawać się coraz bardziej przyjazne i atrakcyjne jest również wkraczanie na rynek młodych ludzi z generacji Y, tzw. millenialsów (obecnie w wieku 22 do 37) o zwiększonych wymaganiach co do warunków pracy. Można się spodziewać, że wchodzące po nich pokolenie Z będzie równie wymagające, dlatego miejsca pracy powinny już teraz przechodzić kompleksową metamorfozę. Zadanie to skirowane jest do jednostek odpowiedzialnych za kształtowanie przestrzeni wewnętrznych na wszystkich etapach życia budynków, od etapu projektu do okresu eksploatacji, a więc deweloperów, projektantów, zarządców nieruchomości, konsultantów, a nawet działów HR!

Schemat różnic między pokoleniami na rynku pracy.

Czym są zdrowe budynki? – Wyzwania dla projektantów

Definicja zdrowego budynku jest już znana, jeżeli jednak spojrzeć na temat z perspektywy projektanta, przed którym stoi wyzwanie implementacji założeń wpisujących się w tę ideę, mogą pojawić się pytania: od czego zacząć oraz jakie aspekty są najważniejsze? Nie wystarczy zaprojektować budynku zgodnie z obowiązującymi przepisami i typowym standardem wykończenia, aby stwierdzić, że jest on zdrowy. Nowy nie zawsze znaczy zdrowy. W takim razie czym się kierować?

Z pomocą przychodzi 9 fundamentalnych zasad opracowanych przez zespół z Harvard T.H. Chan School of Public Health zajmujący się programem Healthy Building, którego celem jest poprawa życia wszystkich ludzi, we wszystkich budynkach, wszędzie, każdego dnia. Autorzy sami zauważyli potrzebę usystematyzowania założeń i przedstawienia ich w formie 9 uporządkowanych fundamentów będących podstawą do rozmów z właścicielami budynków i zarządcami. Kierując się nimi można znacznie poprawić jakość środowiska wewnętrznego i dążyć do osiągnięcia zdrowego budynku.

Do powyższych podstawowych zasad jako uzupełnienie można dodać procedury w budynku zakazujące palenia oraz elementy zachęcające użytkowników do codziennej aktywności. Naprzeciw temu wychodzi active design – trend projektowania przestrzeni zachęcającej do zdrowego stylu życia.

Poniżej przedstawiamy najciekawsze z rozwiązań spotykanych w budynkach biurowych.

1. Układ, lokalizacja, oświetlenie, kolory, dźwięki zachęcające użytkowników do korzystania ze schodów zamiast wind.

(Źródło:https://prismpub.com/cfad-excellence-awards-showcase-active-design-influence-on-projects-around-the-world/
https://workplaceinsight.net/bloomberg-hq-declared-the-best-new-building-in-the-uk-as-well-as-best-office/)

1. Aktywne miejsca pracy, umożliwiające ruch podczas wykonywania mniej skomplikowanych zadań oraz biurka z możliwością pracy w pozycji stojącej.

(Źródło:https://www.youtube.com/watch?v=6Jcd5XV4VL8; https://www.larryswanson.com/office-fitness/standing-desk/)

1. Dedykowane miejsca do rozmów telefonicznych, spotkań i coworkingu.

(Źródło:https://k2space.co.uk/office_furniture/spacestor-railway-carriage/; https://www.coworkbooking.com/europe/czech-republic/prague)

1. Implementacja natury we wewnętrzach poprzez rośliny, wodę, wzory, oświetlenie, dźwięki.

(Źródło:http://www.designcurial.com/news/focus-biophilia-6094727https://www.boredpanda.com/worlds-most-amazing-fountains/?https://www.feedspot.com/infiniterss.php?q=site:https%3A%2F%2Fwww.mahlaofficefurniture.com%2Ffeed.xml)

Elementem scalającym wszystkie powyższe założenia, dzięki którym powstanie przestrzeń pozytywnie wpływająca na zdrowie użytkowników, jest ciągła i świadoma koordynacja projektu i współpraca zespołu od początku procesu. Stworzenie zdrowego budynku jest więc dużym wyzwaniem i celem dla projektantów, do którego powinni dążyć poprzez proces zintegrowanego projektowania i świadomość oddziaływania wielu parametrów oraz elementów budynku na człowieka oraz jego zdrowie.

Ostatnią kluczową kwestią definiującą, czy budynek można określić jako zdrowy, jest sposób jego eksploatacji. Zaprojektowanie obiektu to jedno, natomiast utrzymanie zakładanych warunków to równie istotna kwestia. Tylko ciągła kontrola, weryfikacja założeń projektowych, procedury monitoringu i utrzymania obiektu są w stanie zagwarantować odpowiednią jakość środowiska wewnętrznego. Stąd np. w systemach certyfikacji zdrowych budynków, które omówimy poniżej, pojawiają się konieczne do przeprowadzenia testy jakości środowiska wewnętrznego oraz recertyfikacje, które potwierdzą zakładane na etapie projektu parametry.

Przedstawione fundamenty zdrowego budynku to dobre praktyki, które stanowią bazę do zaprojektowania zdrowych obiektów, a dodając do tego ciągłe utrzymanie i kontrole będzie można dopiero stwierdzić, że jest on zdrowy. Czy istnieją narzędzia, które pozwolą na ocenę środowiska wewnętrznego w tak szerokim aspekcie? Otóż na rynku swoją popularność zdobywają obecnie dwa schematy certyfikacji skupiające się na wellbeingu: WELL™ oraz Fitwel®, które w szczegółach zostały przedstawione w dalszej części artykułu.

Tworzenie przestrzeni przyjaznych dla użytkownika powinno być pierwszym krokiem w kierunku polepszenia jego zdrowia i dobrego samopoczucia, ponieważ tylko w zdrowym środowisku możliwy jest poprawny rozwój fizyczny, stabilność psychiczna i tworzenie społeczności.

Systemy oceny WELL i Fitwel

Dwa najpopularniejsze na świecie systemy certyfikacji zdrowych budynków to WELL™ i Fitwel® – oba wywodzą się ze Stanów Zjednoczonych. Mimo iż ich wspólnym celem jest wypromowanie idei zdrowego budownictwa, w wielu obszarach znacząco się różnią. Poniższe tabele w uproszczony sposób pokazują kluczowe podobieństwa oraz obszary, w których metodologie te nie pokrywają się:

¹ Wymagania obowiązkowe to takie, które należy spełnić aby w ogóle uzyskać certyfikację (niezależnie od poziomu o który stara się inwestycja).

² W WELL v1 istnieje możliwość uzyskania pre-certyfikacji, która jest opcjonalna i dodatkowo płatna. Pre-certyfikat to dokument bardzo przydatny w kwestiach marketingowych (podobnie jak pre-certyfikat w systemie LEED).

³ Pomiary jakości środowiska wewnętrznego w WELL v2 mogą zostać zlecone uprawionym do tego podmiotom zewnętrznym, zamiast jednostce certyfikującej z siedzibą w USA. Pozwala to na znaczące obniżenie kosztów tego etapu certyfikacji.

⁴ W WELL v2 konsultant prowadzący certyfikację może wykorzystać zestaw wymagań sugerowanych przez jednostkę certyfikującą lub „wymienić” część z nich na takie, które bardziej odpowiadają specyfice projektu. Jest to szczególnie przydatne w przypadku projektów Shell & Core, gdzie przestrzenie najmu nie są wykończone.

W Sweco posiadamy wiedzę oraz doświadczenie w zakresie wszystkich wymienionych metod certyfikacji. W tabeli poniżej prezentujemy nasze sugestie co do wyboru metody w odniesieniu do poszczególnych typów budynku. Należy pamiętać, że są to jedynie ogólne rekomendacje, a decyzja dotycząca wybór odpowiedniego systemu zależy od specyfiki projektu i potrzeb klienta.

Sweco i zdrowe budownictwo

Sweco jest jedną z pierwszych firm w Europie oferujących certyfikacje w systemie WELL i Fitwel. Obecnie prowadzimy projekty w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii. Ponadto bierzemy aktywny udział w kształtowaniu tych popularnych systemów oceny budynków, poprzez udział w otwartych konsultacjach organizowanych przez jednostki certyfikujące, podczas których omawiane są zmiany wymagań. W procesie certyfikacji doradzamy w zakresie projektowania i wyboru rozwiązań pozwalających na powstanie budynków najwyższej jakości i uzyskanie certyfikatu na wysokim poziomie, co zawdzięczamy naszemu międzynarodowemu doświadczeniu zdobytemu podczas pracy przy projektach.

Zdrowe budownictwo to trend szczególnie zauważalny na zachodzie Europy. W samej Wielkiej Brytanii w ciągu kliku ostatnich lat zarejestrowano ponad 130 inwestycji, które starają się o uzyskanie certyfikacji WELL. We Francji ponad 80. Mimo, że w Polsce liczba ta jest znacznie mniejsza (23 w dniu publikacji artykułu), kilku największych deweloperów w naszym kraju już potwierdziło, że ich nowe inwestycje biurowe będą starały się o taki certyfikat.

Skąd tak duże zainteresowanie inwestorów zdrowym budownictwem?

Jest to nie tylko właściwy kierunek rozwoju branży, ale ma ono również doskonały potencjał marketingowy. Pozwala zyskać zainteresowanie prestiżowych najemców, realnie zwiększyć wartość inwestycji oraz skupić na niej uwagę mediów. Zdrowy biurowiec (lub apartamentowiec), dodatkowo zaprojektowany zgodnie z zasadami budownictwa ekologicznego, to inwestycja, która zarówno pod względem ekonomicznym, jak i wizerunkowym zwraca się w bardzo krótkim czasie. Widzimy wzrost popularności systemów WELL i Fitwel oraz rosnące zainteresowanie ze strony osób działających w branży nieruchomości.

Literatura

• International WELL Building Institute™, 2019, The WELL Building Standard™ v2 https://v2.wellcertified.com/v/en/overview
• International Well Building Institute™, 2019, The WELL Building Standard™ v1
• International Well Building Institute™, 2017, The WELL Community Standard™ Pilot
• © Center for Active Design 2018, Reference Guide for the Fitwel Certification System
• https://www.wellcertified.com/en/explore-standard
• Allen J. G. et. al., 2016. The 9 Foundations of a Healthy Building. https://9foundations.forhealth.org/</a
• Bjarne O., 2002. Productivity and Indoor Air Quality.
• Ghaffarianhoseini A., AlWaer H., Omrany H., Alalouch C., Clements-Croome D. & Tookey J., 2018. Sickbuilding syndrome: are we doing enough?, Architectural Science Review 61:3, 99-121.
• Harnik P. and Welle B., 2011. From Fitness Zones to the Medical Mile: How Urban Park Systems Can Best Promote Health and Wellness, The Trust for Public Land http://cloud.tpl.org/pubs/ccpe-health-promoting-parks-rpt.pdf
• Jing J., Dengija W., Yanfeng L., Liping L., 2018. A study on pupils’ learning performance and thermal comfort of primary schools in China. Building and Environment (2).
• Loftness V., Hakkinen P. B., Adan O., Nevalainen A., 2007. Elements That Contribute to Healthy Building Design: https://www.researchgate.net/publication/6247073_Elements_That_Contribute_to_Healthy_Building_Design,
• Milton D. K., Glencross P. M., Walters M. D., 2000. Risk of sick leave associated with outdoor air supply rate, humidification, and occupant complaints. Indoor Air 10(4):212-221.
• Seppänen O. A., Fisk W. J. , Mendell M. J., 1999. Association of ventilation rates and CO2 concentrations with health and other responses in commercial and institutional buildings. Indoor Air 9(4):226-252.
• Unlocking Office Stairwells: A Resource for Property Owners, Building Managers, and Tenants, ChangeLab Solutions http://changelabsolutions.org/sites/phlpnet.org/files/Unlocking_Office_Stairwells_
• Wargocki P., Wyon D. P, Sundell J., Clausen G., Fanger P. O., 2000. The effects of outdoor air supply rate in an office on perceived air quality, sick building syndrome (SBS) symptoms and productivity. Indoor Air 10(4):222-236.